Misschien zit de angstcultuur die heerste bij DWDD nog vers in je geheugen. Dan heb je alvast een beeld bij wat dit betekent voor de medewerkers van zo’n bedrijf. Maar wist je dat een angstcultuur op werk niet alleen voorkomt in de mediawereld? In elke organisatie kan dit gebeuren. Als werkgever wil je dit natuurlijk koste wat het kost voorkomen. Daarom nemen we je in dit artikel mee in de betekenis van een angstcultuur, de kenmerken en de gevolgen ervan. Zo grijp jij op tijd in en voorkom je een angstcultuur bij jouw bedrijf.
Ready, set, tarief berekenen?
Verspil geen budget en ontdek hoe uitzendkrachten jouw bedrijf verder helpen.
Wat is een angstcultuuur?
Een angstcultuur, ook wel cultuur van angst op werk, is een bedrijfscultuur waar gezamenlijke, belemmerende angst de boventoon voert en opzettelijk wordt gebruikt om loyaliteit, gehoorzaamheid en inzet bij medewerkers af te dwingen. Oftewel: medewerkers zijn bang voor de baas, manager of een andere leidinggevende. Dat is wat we bedoelen met een angstcultuur op het werk.
Oorzaken angstcultuur op werk
Een angstcultuur kan zowel van buiten als binnen het team ontstaan. Van buitenaf bijvoorbeeld omdat de co-workers een gemeenschappelijk probleem delen (bijvoorbeeld: leidinggevenden komen beloftes niet na) en mogelijk de organisatie zelf of een specifieke leidinggevende als een gemeenschappelijke 'vijand' zien. Deze medewerkers vermijden de confrontatie met deze zogenaamde 'vijand' omdat ze weten dat ze dat ‘gevecht’ verliezen.
Aan de andere kant kan een angstcultuur binnen een team ontstaan wanneer het team heel hecht is en nieuwkomers regels, zowel geschreven als ongeschreven, oplegt. Bijvoorbeeld, van nieuwe teamleden wordt verwacht om hun mond te houden tijdens vergaderingen, zelfs als ze waardevolle inbreng hebben. Het team ziet het liefste dat nieuwelingen zich aanpassen aan deze cultuur. Het resultaat? Angst op de werkplek.
10 kenmerken van een angstcultuur
Klinkt niet goed hè, zo’n cultuur van angst. Maar hoe weet je nu of dit ook speelt in jouw organisatie? Met andere woorden: hoe herken je een angstcultuur? Nou, bijvoorbeeld aan de volgende kenmerken:
1. Autoritaire leiders
Neem als teamleider of manager geen beslissingen zonder naar anderen te luisteren. Input van medewerkers is juist superbelangrijk, al is het maar voor een goede feedbackcultuur.
2. Pesten op het werk
Niet oké en kinderachtig, maar het komt voor in bedrijven met een angstcultuur: pesten op het werk. Dan worden medewerkers geïntimideerd of belachelijk gemaakt door anderen. Gevolg? Ze durven niet meer zichzelf te zijn en zich te uiten. Daardoor dragen de gepeste medewerkers steeds minder bij aan het succes van de organisatie.
3. Gebrek aan openheid
In een angstcultuur worden belangrijke beslissingen achter gesloten deuren genomen en medewerkers niet goed geïnformeerd over wat er gaande is. Top-down, noemen we dat ook wel. Bijvoorbeeld, het management besluit om een reorganisatie door te voeren zonder dat het personeel van tevoren op de hoogte is gesteld. Medewerkers komen er pas achter wanneer de veranderingen al in gang zijn gezet.
4. Vriendjespolitiek
Trekken manager bepaalde mensen voor en benadelen ze anderen? Dan leidt dit tot een sfeer van wantrouwen en rivaliteit. Voilà, daar heb je ‘m weer: de angstcultuur.
5. Hoog verloop van medewerkers
Hoewel een groot personeelsverloop veel oorzaken kan hebben, is het wel een slecht teken als dit in je organisatie gebeurt. Het kan namelijk betekenen dat je medewerkers op zoek zijn naar een gezondere werkomgeving.
6. Lage moraal
Negativiteit, demotivatie en ontevredenheid? Dat duidt op een lage moraal onder het personeel. Dit kan een kenmerk zijn van een cultuur van angst op werk, want de sfeer in een angstcultuur is niet prettig.
7. Niet-inclusieve werkplek
Hoe je een angstcultuur ook kunt herkennen? Als diversiteit en inclusie op de werkvloer niet wordt gewaardeerd of gepromoot. En er is ook geen diversiteits- of inclusiviteitsbeleid om een inclusieve werkomgeving te creëren. Dan is er bijvoorbeeld gebrek aan een open dialoog en heerst er een angst voor verschillen.
8. Micro-management
Leiders in een angstcultuur hebben de neiging om elk detail van het werk van hun medewerkers te controleren. Weg innovatie en creativiteit. Duurt dit langer? Dan loop je het risico dat werknemers straks geen vertrouwen meer hebben in hun eigen kunnen.
9. Hoge werkdruk en werkstress
De werkdruk ligt hoog, bijvoorbeeld omdat er onrealistische doelen worden gesteld. En door weinig erkenning of ondersteuning hierbij, neemt de werkstress toe. Dit wil je net zo graag op de werkvloer als sokken in sandalen. Helemaal niet chill dus, en het zijn vaak zowel oorzaken als gevolgen van een angstcultuur op het werk.
10. De schuld geven
In plaats van problemen op te lossen, wordt in jouw organisatie nadruk gelegd op het vinden van een zondebok en straffen. Niet prettig, want je werkt liever samen met je medewerkers aan verbeterpunten, in plaats van dat je blijft hangen bij mislukkingen.
Gevolgen angstcultuur voor de organisatie
Zodra je eenmaal door hebt dat er een angstcultuur in je organisatie heerst, is het kwaad al geschied. Dan hebben de kenmerken van een de angstcultuur al invloed op jouw bedrijf. Deze gevolgen variëren van directe impact op de bedrijfsvoering tot langdurige reputatieschade. Wat merk je dan allemaal, bijvoorbeeld?
Verzuim
Een direct gevolg van een angstcultuur is een verhoogd ziekteverzuim. De voortdurende stress en de druk die werknemers ervaren, leiden namelijk vaak tot burn-outs en andere gezondheidsproblemen. Dit kost niet alleen direct geld en verstoort de lopende projecten, maar kan ook leiden tot langdurige gezondheidsproblemen. Deze gezondheidsproblemen hebben weer impact op de gezondheidszorgkosten en personeelsverzekeringen.
Arbeidsconflicten
In een omgeving waar angst heerst, is de kans op arbeidsconflicten veel groter. Het kan gaan om kleine meningsverschillen maar ook grote juridische issues. Dit oplossen kost niet alleen veel tijd en moeite, maar maakt ook de sfeer op het werk nog slechter. Het eindresultaat? Nog meer gedoe en een lagere productiviteit.
Exposing in de media
Oef, klokkenluiders trekken aan de bel. Als je pech hebt bij een journalist die alles tot in de puntjes uitzoekt. Nou ja, pech. Het is blijkbaar nodig om de angstcultuur in jouw organisatie de das om te doen. Maar wees gewaarschuwd, jouw employer branding kan dan wel de prullenbak in. Zonde, vooral als je al eventjes op weg was om de heersende angstcultuur te doorbreken.
Angstcultuur doorbreken
Je vraagt je nu misschien af: ‘Is er nog wat te doen aan een angstcultuur?’. Dat is er zeker, en het is ook jouw plicht als werkgever vanuit goed werkgeverschap. Onderneem daarom stappen om die gezonde, positieve bedrijfscultuur te herstellen. Daarin worden bijvoorbeeld open communicatie, respect en samenwerking aangemoedigd. Benieuwd naar de tips en tricks hiervoor? Check dit artikel over bedrijfscultuur veranderen en ga ermee aan de slag.
Veelgestelde vragen
-
Hoe ontstaat een angstcultuur?
-
Wat is een angstcultuur?
-
Hoe herken je een angstcultuur?
-
Wat zijn de gevolgen van een angstcultuur?
Een angstcultuur ontstaat bijvoorbeeld door het handelen van leidinggevenden of een hecht team dat nieuwkomers buitensluit. Voilà, je hebt een cultuur van bibberen en beven.
Een angstcultuur is een bedrijfscultuur waarin medewerkers vooral uit angst voor leidinggevenden handelen. Daar komt bijvoorbeeld stress, geen vragen meer durven stellen en een gebrek aan creativiteit en openheid bij kijken.
Je herkent een angstcultuur aan kenmerken zoals autoritaire leiding, pestgedrag, gebrek aan openheid, vriendjespolitiek, hoog personeelsverloop, lage moraal, gebrek aan inclusiviteit, micro-management, hoge werkdruk en het afschuiven van schuld.
Een direct gevolg van een angstcultuur is een verhoogd ziekteverzuim. Maar het kan ook indirecte gevolgen hebben, bijvoorbeeld als een medewerker naar de media stapt. Dat is nadelig voor je employer branding.