Nederlandse Arbeidsinspectie

Wat is de Arbeidsinspectie?

De Nederlandse Arbeidsinspectie (da’s de officiële naam) is een onderdeel van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Deze overheidsdienst voert inspecties uit bij bedrijven, om te kijken of zij zich aan de wetten en regels op het gebied van werk houden. Houd je je daar niet aan? Dan mag de Arbeidsinspectie maatregelen nemen.

Wat doet de Arbeidsinspectie?

Om precies te zijn heeft de Arbeidsinspectie drie taken: toezicht houden, fraude opsporen en risico’s signaliseren. Hieronder leggen we ze één voor één uit.

Toezicht houden op wet- en regelgeving

Een van de grootste taken van de Nederlandse Arbeidsinspectie is om de wetgeving en de handhaving daarvan te controleren bij bedrijven. Wetten waar de overheidsdienst op controleert zijn:

• Wet arbeid vreemdelingen;
• Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag;
• Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs;
• Arbeidsomstandighedenwet;
• Arbeidstijdenwet;
• Besluit risico's zware ongevallen;
• Aanvullende risico-inventarisatie en -evaluatie;
• Wet arbeidsvoorwaarden gedetacheerde werknemers in de Europese Unie (WagwEU)
• Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden;
• Kernenergiewet;
• Warenwetbesluit voor de veiligheid van producten;
• Wet op de economische delicten;
• de naleving van cao's.

Fraude en uitbuiting opsporen

Klinkt heftig, en eerlijk is eerlijk: dat is het ook. De Arbeidsinspectie voert controle uit op onder andere fraude met sociale uitkeringen, illegale arbeid, arbeidsuitbuiting en zelfs mensensmokkel. Denk aan het in dienst nemen van medewerkers zonder tewerkstellingsvergunning. Bij deze opsporingstaak krijgt de Nederlandse Arbeidsinspectie ondersteuning van het Openbaar Ministerie.

Ontwikkelingen en risico’s signaliseren

Verder voert de Arbeidsinspectie constant onderzoek uit om ontwikkelingen en risico's op het gebied van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op te sporen. Zo stelt de inspectie jaarlijks een onderzoek op naar arbeidsongevallen. Nieuwe inzichten neemt de organisatie direct mee tijdens inspecties van bedrijven.

Wanneer komt de Arbeidsinspectie langs?

Nu je weet dat de Arbeidsinspectie controle uitvoert bij bedrijven, wil je je daar vast op voorbereiden. Dus eh, wanneer komt de Arbeidsinspectie dan langs? Tja, daar hebben we helaas geen antwoord op. Waar en wanneer de organisatie inspecties uitvoert, beslist de Nederlandse Arbeidsinspectie namelijk zelf. Je kunt je vast voorstellen dat de overheidsdienst niet constant ieder bedrijf kan controleren. De focus ligt daarom op bedrijven die extra veel risico lopen op overtredingen. Daarom neemt de Arbeidsinspectie deze punten mee in hun selectie van bedrijven voor de controle:

• Risicoanalyse. De Arbeidsinspectie richt zich op de belangrijkste maatschappelijke risico’s, namelijk die te maken hebben met de veiligheid en gezondheid van medewerkers, eerlijk werk en een goed functionerend stelsel van werk en inkomen. Uit deze analyse komen sectoren die extra veel risico lopen, zoals de bouw en schoonmaak.
• Projecten, eerdere overtredingen, klachten en signalen en meldingen van ongevallen. Tja, logisch. Als een bedrijf al eerder een overtreding heeft gepleegd of wanneer er klachten over een organisatie zijn, heeft de inspectie extra veel reden om een oogje in het zeil te houden.
• Besluit risico’s zware ongevallen (Brzo). Bedrijven die in deze categorie vallen, krijgen sowieso jaarlijks een inspectie. Dat komt omdat ze bijvoorbeeld gevaarlijke stoffen opslaan of bewerken. Of om een andere reden grote risico’s lopen.
• Arie-bedrijven (Aanvullende risico-inventarisatie en -evaluatie). Sommige bedrijven vallen net niet onder de Brzo, maar lopen wel extra gevaar en risico ten opzichte van andere bedrijven. Dit zijn de Arie-bedrijven. Ook zij krijgen vaker een grondige controle door de Arbeidsinspectie.

Je voorbereiden op de Arbeidsinspectie controle

Je direct van tevoren voorbereiden op een Arbeidsinspectie controle is lastig. Als werkgever weet je namelijk niet wanneer de inspectie langskomt. Maar het is altijd goed om de arbeidsomstandigheden in je bedrijf regelmatig onder de loep te nemen. Met de zelfsinspectie-tool doe je dit heel makkelijk. Nadat je alle stappen hebt doorlopen, krijg je meteen verbeterpunten te zien voor jouw organisatie. Ga ermee aan de slag en je bent perfect voorbereid op het volgende bezoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie.

Hoe werkt een controle door de Arbeidsinspectie?

De Arbeidsinspectie staat voor de deur, wat nu? Het is in ieder geval goed om te weten dat de inspectie hun bezoek nooit van tevoren hoeft aan te kondigen. In sommige gevallen gebeurt dit wel, als je je als bedrijf moet voorbereiden. Dit is bijvoorbeeld bij Brzo-bedrijven het geval. De Arbeidsinspectie heeft geen toestemming van jou nodig om het bedrijf binnen te gaan. Wel legitimeren de inspecteurs zich zodra zij op de stoep staan. Op de website van de Nederlandse Arbeidsinspectie vind je hoe zo’n legitimatiebewijs eruitziet.

Zodra de inspecteurs binnen zijn, observeren zij de situatie op de werkvloer. Ze stellen bijvoorbeeld vragen aan medewerkers of de ondernemingsraad en willen mogelijk documenten of gegevens inzien, zoals de risico-inventarisatie en -evaluatie. Als werkgever ben je verplicht hieraan mee te werken. Merkt de Arbeidsinspectie geen overtredingen op? Dan staan de inspecteurs vaak zo weer buiten. Is er wel iets aan de hand? Dan duurt het wat langer. In sommige gevallen zelfs meerdere dagen.

Wat mag de Arbeidsinspectie doen?

Merkt de Nederlandse Arbeidsinspectie dat je als bedrijf een of meerdere wetten hebt overtreden? Ai, foute boel. Wat je dan te wachten staat? Dit zijn de bevoegdheden van de Arbeidsinspectie in een geval van overtreding:

• Een officiële waarschuwing of eis tot naleving van de wet. Dit gebeurt meestal bij het overtreden van de Arbeidsomstandighedenwet, Arbeidstijdenwet, Brzo of Arie. Als werkgever krijg je dan de kans om de boel recht te trekken. Denk aan een nieuw bedrijf dat nog geen risico-inventarisatie en -evaluatie heeft. Die krijgt dan de kans om het document alsnog op te stellen.
• Het werk stilleggen. Dit gebeurt wanneer er ernstig gevaar is voor de veiligheid en gezondheid van je medewerkers. Denk aan elektrocutiegevaar, valgevaar of knelgevaar. Of als er sprake is van een misdrijf. Negeer je als werkgever dit bevel tot stillegging? Slecht idee, dan maakt de Arbeidsinspectie namelijk proces-verbaal op.
• Proces-verbaal. Daarover gesproken: dit gebeurt direct wanneer je medewerkers met verboden stoffen laat werken of in andere omstandigheden die de gezondheid acuut bedreigen. Het werk wordt dan ook stilgelegd.
• Een boete. De Arbeidsinspectie legt een boete en/of een dwangsom op als je de afspraken na een officiële waarschuwing niet naleeft. De hoogte van een boete door de Arbeidsinspectie is afhankelijk van de wet die je hebt overtreden. In ieder geval maakt een inspecteur altijd eerst een boeterapport op en wordt vervolgens de hoogte bepaald. Je ontvangt dan een kennisgeving boete met het bedrag.

Zelf Arbeidsinspectie inschakelen

In sommige gevallen moet je zelf de Arbeidsinspectie inschakelen als werkgever. Je bent namelijk verplicht om een melding te maken bij:

• Dodelijk arbeidsongeval. Hiervoor bel je direct naar de Arbeidsinspectie.
• Ziekenhuisopname en/of blijvend letsel. Hiervoor vul je een online formulier in, maar bellen mag ook.

Verder kunnen je medewerkers of de OR ook melding maken bij de Arbeidsinspectie van onveilige of ongezonde situaties op het werk.

Key takeaways

• De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert of bedrijven zich aan de wet- en regelgeving houden op het gebied van werk.
• De Arbeidsinspectie heeft drie taken: toezicht houden op wet- en regelgeving, fraude en uitbuiting opsporen, en risico’s en ontwikkelingen onderzoeken.
• De inspectie komt normaal gesproken onaangekondigd langs en heeft geen toestemming van jou als werkgever nodig. Bedrijven die extra risico lopen staan hoger op het prioriteitenlijstje.
• Tijdens de inspectie stellen inspecteurs vragen aan medewerkers en mogen ze vragen om documenten in te zien. Je bent verplicht om mee te werken. De duur van het bezoek is afhankelijk van de aanwezigheid van risico’s.
• De Arbeidsinspectie mag bij overtredingen een officiële waarschuwing geven, het werk stilleggen, proces-verbaal opmaken of boetes opleggen.
• Je moet zelf melding maken bij de Arbeidsinspectie bij een dodelijk arbeidsongeval, ziekenhuisopname en blijvend letsel.