Of je bedrijf midden in een digitale transformatie zit, duurzamer wilt worden of meer jong talent wilt aantrekken: om dit te bereiken zul je moeten veranderen. Een woord dat vaak gepaard gaat met hakken in het zand en weerstand. Maar waarom? Waarom gaat de ene medewerker wel direct mee en de ander niet? En wat is het geheim van bedrijven bij wie verandering wél lukt? Daarover gingen Bram Bosveld (medeoprichter YoungCapital) en Marcia Goddard (neuropsycholoog bij &Ranj) in gesprek. Je kunt het webinar hieronder terugkijken of de podcastversie terugluisteren via deze link.

Weinig tijd? Een recap van hun tips en tricks lees je hieronder.

Verandering en weerstand: hoe ons brein werkt

Waarom gaat verandering vaak gepaard met weerstand? Dat zit ’m volgens Marcia in hoe ons brein geprogrammeerd is. “Je brein is een soort van algoritme. Het wil continu voorspellen. Als voorspellen niet meer lukt, dan krijg je stress, loop je vast en ga je in de weerstand. Dat hoeft overigens niet altijd, hoor. Het hangt heel erg af van hoe je met een situatie omgaat.”

Omgaan met verandering

Volgens Marcia kun je grofweg op twee manieren omgaan met verandering:

• Je kunt verandering framen als een uitdaging.
• Je kunt verandering framen als bedreiging.

“Goede ondernemers zien veranderingen als een uitdaging. Ze zijn hierdoor vaak beter in staat om met tegenslagen en veranderingen om te gaan. Het hoort immers bij het vak. Het zit ’m ook in de kenmerken die ondernemers vaak hebben: creativiteit, flexibiliteit, eigenaarschap kunnen nemen, kritisch denken. Dat zijn vaardigheden die je helpen om zo’n verandering op de juiste manier te framen en te denken: wat kan er nog wél in plaats van niet?”

Verandering in je bedrijf

Bram weet als geen ander hoe is het om veranderingen binnen een bedrijf door te voeren. Twintig jaar geleden startte hij met twee medeoprichters StudentenWerk.nl. Tientallen veranderingen en ontwikkelingen later is het uitgegroeid tot het YoungCapital van nu. Ging dat zonder slag of stoot? “Naarmate je groter wordt, moet je je bedrijf anders gaan inrichten. Dus je gaat aan de gang met managementlagen, een andere structuur. Dat is een continu veranderingsproces waar je doorheen moet. Met trial en error. Uiteindelijk kom je tot een model dat op dat moment werkt. Maar daarvoor heb je 101 fouten gemaakt. Die fouten los je on the spot op.”

Je bedrijfscultuur is bepalend, maar ook het management

Maar waarom lukt ’t het ene bedrijf wel om keer op keer veranderingen met succes door te voeren en het andere bedrijf niet? Volgens Marcia zit ’m dat in de bedrijfscultuur. Het gedrag van je medewerkers bepaalt of de veranderingen binnen je bedrijf slagen of niet. Ziet de grootste groep verandering als bedreiging, dan kun je het wel schudden.

Kun je die cultuur nog veranderen? Zeker, zegt de neuropsycholoog. Met het volgende:

• practice what you preach;
• creëer een veilige omgeving.

Practice what you preach

Heel belangrijk bij het aanpassen van je bedrijfscultuur: het management moet het goede voorbeeld geven. Alleen zo zorg je ervoor dat het gewenste gedrag zich als een olievlek verspreidt. Doet het managementteam dat niet, dan is elk initiatief om een cultuur aan te passen zinloos. Iedereen kijkt ten slotte naar: wat doet het managementteam (MT)? Zit je MT dus in een fixed mindset, dan heeft nieuwe initiatieven opstarten om een growth mindset te stimuleren nauwelijks zin. Want die worden uiteindelijk door de leden onderuitgehaald.

Het is een wat hiërarchische opvatting, maar het MT heeft een belangrijke rol bij het niet alleen zeggen, maar ook echt doen. Je kunt het allemaal wel roepen, maar mensen prikken daar doorheen. Dus, wees als bedrijf eerlijk over wat voor soort bedrijf je bent en laat dat ook terugzien in het gedrag van je managers.

Creëer een veilige omgeving

Als je een bedrijfscultuur wilt aanpassen, dan heb je een veilige omgeving nodig. Een omgeving waarin je kunt oefenen met het gedrag, zonder dat het verstrekkende gevolgen heeft. Mensen vinden verandering spannend en weten niet wat de gevolgen zullen zijn. Als dan meteen hun baan er vanaf hangt of het is gekoppeld aan de KPI’s, gaan ze er liever niet in mee. Ze kiezen dan voor de veilige weg. Het creëren van zo’n veilige omgeving is dus belangrijk. Zo kun je zien wat een verandering je gaat opleveren. En als je dat eenmaal ziet, dan gaan je hersenen aan, krijg je een dopamineboost en denk je: dit ga ik in het echt ook een keer proberen.

Een kijkje in de veranderende wereld van YoungCapital

Een paar jaar geleden wilde YoungCapital meer inzicht in de bedrijfscultuur, vertelt Bram. Wat is het DNA van het bedrijf? En aan welke kenmerken moeten mensen voldoen willen ze succesvol binnen de organisatie zijn? Iedereen binnen het bedrijf maakte een game-based assessment. Hierbij werd gekeken naar de fixed mindset en growth mindset. Mensen met een fixed mindset zien verandering vaak als bedreiging. Mensen met een growth mindset zien het als uitdaging.

De conclusie: om te kunnen slagen bij YoungCapital en je op je plek te voelen, is een growth mindset key. “We veranderen als bedrijf continu. We passen ons steeds aan op de markt, de kandidaat en de digitalisering.” Wil dat dan zeggen dat er alleen maar mensen rondlopen met een growth mindset? Nee, want op sommige afdelingen wil je een mix of juist wat meer mensen met een fixed mindset. Denk aan finance of IT. Daar wil je niet een team hebben zitten die volledig voor risico’s nemen gaat. Maar de mindset van je medewerkers is wel belangrijk bij het wel of niet slagen van veranderingen. Je wilt absoluut geen klonen. Maar je wilt wel dat je cultuur overgedragen wordt, zodat je van bovenaf het er niet hoeft in te drukken.

Bram vindt het dan ook belangrijk om significant te investeren in het gedrag van z’n medewerkers. Want zo kun je ervoor zorgen dat ze je nieuwe strategieën steeds weer begrijpen. “Als die kloof te groot wordt, dan merk je dat in je verloop, verzuim, in alles. Want dan zitten de mensen niet meer op hun plek. Dus het is echt belangrijk om daar eerlijk over te zijn.”

Omgaan met weerstand binnen je bedrijf

Maar wat als je behoorlijk wat weerstand krijgt op je verandering? Als MT werk je naar de beslissing toe. Denk aan een naamsverandering. Daar gaat een heel traject aan vooraf. Maar er is een punt dat die verandering gecommuniceerd moet worden naar de rest van het bedrijf. “Toen wij hadden besloten dat StudentenWerk YoungCapital zou worden, deelden we dat met de rest van het team”, vertelt Bram. “Er was een grote groep die direct dacht: ze hebben een goede keuze gemaakt. Maar er was ook een groep die in de weerstand ging. Moet dat allemaal wel? Wat we hebben is goed. Waarom zouden we dat op deze manier gaan veranderen? Vanaf dat moment is het continu herhalen: waarom doen we dit? En mensen meenemen in alle keuzes die je hebt gemaakt tijdens dat traject voorafgaand.”

Ook als ondernemer hoef je echt niet alleen maar te denken: yes, verandering, we gaan! Het is heel normaal dat je ook wel eens weerstand voelt, want het is allemaal onzeker. Maar volgens Marcia gaat het om afwegingen maken: wat ga je doen? Wat kan wel? Wat ligt binnen jouw cirkel van invloed? Wat wil je ermee en wat gaat het je opleveren? En als je vaker ja zegt, dan nee, dan kom je vooruit. Veranderen is moeilijk, maar het gaat erom wat je met die moeilijkheid en onzekerheid doet als ondernemer en hoe je je medewerkers daarin meeneemt. Of zoals Bram zegt: “Als je je schouders eronder zet en weet wat je langetermijndoel is, dan gaat de verandering uiteindelijk positief uitwerken.”